6 november 2020

(zoals uitgesproken tijdens de raadsvergadering van 5 novembrer 2020)

“Duurzaam in balans” is de titel van de begroting 2021. Hoe waar deze titel ook mag zijn wat betreft de financiën van de gemeente Laarbeek, als we naar de wereld om ons heen kijken is er alles behalve sprake van balans. De wereld is in de greep van een klein onooglijk virus en in plaats van samen de schouders er onder, is er ook sprake van verdeeldheid.

De positieve kant van deze donkere tijd is dat mensen weer op zoek gaan naar elkaar. We weten kleine dingen en elkaar beter te waarderen. In 2006 was het verkiezingsmotto van de Werkgroep “Terug naar de Kern”.  Hierbij doelden we onder andere op de kernwaarden die wij als mensen belangrijk vinden: waardigheid, natuur, verbinding, rechtvaardigheid en participatie. Niemand had toen kunnen vermoeden hoe waar dit motto “terug naar de kern” in 2020 zou zijn. Steeds meer mensen worden zich er nu van bewust dat het leven niet slechts draait om bezit, geld en euro’s. Het neo-liberalistische gedachtengoed waar het individu centraal staat verliest in rap tempo zijn glans. Mogelijk brengt deze tijd van zelfreflectie ons weer duurzaam in balans. Hopelijk ontwikkelen we ons van een euro-gedreven samenleving naar een waarde gedreven samenleving.

Het virus brengt veel onzekerheid en verdriet met zich mee. Ouders, partners, kinderen, vrienden zijn overleden, zonder dat op een menselijke manier afscheid genomen kon worden. Mensen hebben hun onderneming moeten stilleggen en weten niet of een herstart nog haalbaar is.

Van oudsher is De Werkgroep een partij die omkijkt naar de mensen en extra naar die mensen die het niet getroffen hebben in het leven. In onze visie is het de taak van een overheid om juist hen bij de maatschappij te blijven betrekken. Met dat dubbele gevoel in ons achterhoofd , willen we nu naar de begroting kijken.

We merken dat veel gemeenten nu inhaalslagen moeten maken om de financiën op orde te krijgen. Hoe ongaarne we het vorig jaar ook hebben gedaan, het is goed dat we toen al de onontkoombare ingrijpende maatregelen getroffen hebben. Besturen is immers vooral vooruitzien.

In deze bewogen tijd is het een hele geruststelling dat de financiën van Laarbeek in orde zijn en dat de eerder geformuleerde beleidsvoornemens ondanks alles toch nagestreefd worden. De basis van deze begroting wordt nog steeds gevormd door het door alle raadspartijen aangenomen raadsprogramma “Handen ineen’. Als fractie van De Werkgroep  doet het ons goed te kunnen vaststellen dat dit college, ondanks alle Corona-ontwikkelingen toch dit beleid gestalte weet te geven.

Aandacht voor het positieve:

Als groene partij zijn we erg blij dat we duurzaamheid in vele vormen herkennen in deze begroting:  Bijvoorbeeld in klimaatadaptie, transitievisie en ecologische verbindingen. Maar het uit zich ook in erfgoedbeheer, het stimuleren van een bewustwordingsproces rondom wonen, levensloopbestendige woningen en duurzaam ondernemen, 

Maar naast de blijdschap over het oog voor duurzaamheid, waarderen wij ook het oog voor “de balans’. Laarbeek kent een sterk voorzieningenniveau. Dat uit zich in de werkzaamheden vanuit WMO, de gemeenschapshuizen, de sportverenigingen, we hebben een rijk verenigingsleven. Uitgangspunt blijft voor de Werkgroep dat de lastendruk in evenwicht moet zijn met dit voorzieningenniveau.

Vaak wordt de vraag gesteld : wat gaat het kosten? Maar de vraag moet ook gesteld worden: Wat willen we en wat hebben we ervoor over? Wat als we deze investering niet doen?  Die gevolgen van het niet-investeren zijn misschien nog wel groter, dan de hobbels die we nu moeten nemen.

Wij zijn blij met de gevonden balans. Het doet ons goed te zien dat er voor de komende jaren een sluitende begroting ligt. Het is het college gelukt, ondanks de moeilijke opgave, om interventies in te zetten op de jeugdzorg die tegemoet komen aan goede zorgverlening en ook leiden tot een kostenbesparing. Voorzichtig durven we te zeggen dat Laarbeek gekeken naar de jeugdzorg en de WMOI, goede financiële resultaten behaalt. Daarnaast geeft deze begroting ook aandacht aan de zaken die wij als fractie belangrijk vinden: Er is bijvoorbeeld veel aandacht voor het versterken van het jongerenwerk. Het college wil investeren in de kernen, in de duurzaamheidsagenda, in extra personeel en armoedebestrijding.  

Vorig jaar hebben we als DWG al een motie ingediend over de ambtelijke capaciteit. Gebleken is dat er een disbalans bestaat tussen onze wettelijke taken en ambities enerzijds en beschikbare capaciteit op het gebied van duurzaamheid, burgerparticipatie, jongerenwerk en ondermijning  anderzijds. Wij kunnen ons dan ook helemaal vinden in het plan om voor deze opgaven de formatie met 2,4 fte uit te breiden.

Kansen / vooruitkijken / investeren

De gemeente Laarbeek kent van oudsher een goede algemene reserve. Volgens ons kun je reserves zien als een warme jas voor bij slecht weer. Dat voelt goed. Maar om dan drie dikke jassen klaar te hebben liggen, is toch wat overdreven. Geef kansen om te investeren…zonder alle jassen weg te gooien. Met die gedachte vragen wij aandacht voor zes thema’s :

1. Leefbaarheid Lieshout

In het afgelopen jaar is het dorpshart van Mariahout goed aangepakt en we willen dat dit de komende jaren ook voor de andere kernen gebeurt.  Zo gaat onze speciale aandacht nu uit naar De Heuvel in Lieshout. Wij hebben daarbij de nodige bedenkingen bij de massaliteit van hetgeen we in de presentatie gezien hebben. Veel baksteen op zo’n markante locatie. Is dit de kwaliteitsimpuls waar de inwoners van Lieshout op zitten te wachten?  

Als De Werkgroep pleiten wij ervoor om de kiosk meteen in het geheel te betrekken. Wij pleiten voor  integraal, goed plan. Durf ook daar te investeren, Met respect en op maat in de omgeving.

Op blz. 28 van de begroting wordt gesproken over het opheffen van de parkeerknelpunten aan de zuidzijde van Lieshout. Het gereserveerde bedrag is fors. Voordat we er definitief mee akkoord gaan, willen wij als fractie van de Werkgroep een concreet plan zien. Neem als college geen onomkeerbare besluiten voordat de raad zich daarover heeft kunnen uitspreken.. Daarom stellen we de vraag heel concreet: Mogen wij ervanuit gaan dat voordat er plannen met betrekking tot de parkeerplaatsen gerealiseerd worden, het eerst nog eens langs de raad komt?

Wij vragen ons ook af: moeten we De Heuvel er niet meteen bij betrekken? Als een integraal plan voor Lieshout. Deze elementen kun je in het dorp toch niet afzonderlijk benaderen. We zijn benieuwd naar de visie van de wethouder.

• Leefbaarheid Aarle Rixtel.
  Er was  al een bedrag gereserveerd voor het kerkplein in Aarle Rixtel, maar we willen nu voorstellen om daarvoor extra geld vrij te maken, zodat ook de aanliggende Dorpsstraat aangepakt kan worden. Een integrale aanpak. Dat verdient deze kern.

Wij willen hiervoor extra middelen vrijmaken zodat ook het gedeelte van de Dorpsstraat tussen de Kouwenberg en de Heindertweg meteen bij deze plannen betrokken kan worden. Daardoor krijgen we voor dat centrumgebied een geïntegreerde kwaliteitsimpuls. Vandaar dat wij een motie indienen om het proces om dit te realiseren in gang te zetten.

• Stimuleren van duurzame en betaalbare huisvesting, ook voor jongeren

Medio 2020 is het project De Hopman met 10 tiny houses opgeleverd. Deze woningen blijken te voorzien in een behoefte aan eigentijdse huisvesting: duurzaam, gasvrij, energieneutraal en bovendien ook voor jongeren betaalbaar. De hobbels die we bij de voorbereiding van dat project hebben ondervonden, zijn naar tevredenheid van bewoners en omwonenden overwonnen. De Werkgroep vindt het een goede zaak als deze huisvestingsvorm ook in de andere Laarbeekse kernen gerealiseerd kan worden. Ook hiervoor dienen wij een motie in.

• Investeren in voorzieningen

De Werkgroep is groot voorstander van het investeren in preventie en voorzieningen dicht bij de mensen. We denken hierbij aan de het optuigen van de huiskamers in de gemeenschapshuizen. We zijn enthousiast over voorliggende voorzieningen om dagbesteding te beperken.
Dit leidt voorzichtig tot minder kosten in de jeugdzorg en WMO.

Wij zagen de afgelopen periode ook waardevolle investeringen in het jongerenwerk. We hopen van deze nieuwe aanpak in 2021 nog meer resultaten van te zien. Investeren in het jongeren werk betaalt zich immers terug. Hiermee kun je veel problematiek voorkomen waarbij dure hulpverlening op een later tijdstip gefinancierd moet worden.

• Verblijfsbelasting
  In de begroting wordt voorgesteld vanaf 2023 verblijfsbelasting te gaan heffen om daardoor ook de mensen die voor kortere of langere termijn in onze gemeente verblijven te laten meebetalen in de kosten van de voorzieningen die we hier hebben. Echter snappen wij niet waarom dit pas in 2023 ingevoerd zou moeten gaan worden. Laarbeek is de enige Peelgemeente die deze belasting nog niet heft. Waarom zouden we achterblijven? Zonder dat de lokale horeca en toeristische sector daar nadeel van heeft kan deze nieuwe belasting naar onze mening ook al per 2022 geheven gaan worden. De inkomsten daaruit kunnen we dan al vanaf 2022 gebruiken om o.a. de groenvoorziening in de dorpen en de natuur eromheen te versterken.  Daarom willen wij de meerjarenbegroting op dit onderdeel amenderen.

• Duurzaamheid

In 2018 is al besproken om de gemeentelijke gebouwen te verduurzamen, bijvoorbeeld door ze te voorzien van zonnepanelen. We zien ze echter nog steeds niet.  Al lange tijd stimuleren we de inwoners om hun woningen te voorzien van duurzame investeringen, zoals led-verlichting, isolatie en zonnepanelen. Maar op eigen gemeentelijke gebouwen is dit niet nog helemaal niet zo zichtbaar. Wij vragen ons af of / wanneer wij hier verandering kunnen verwachten?

Afsluiting

We zijn tevreden met deze begroting. Het geeft een positieve vooruitblik naar de komende jaren.

Deze crisistijd dwingt ons tot zelfreflectie en maatschappijbeschouwing. Volgens De Werkgroep toont deze crisis onder andere dat we elkaar hard nodig hebben. Dat gaat voor ons verder dan enkel het denken in financiën, onderdak en primaire levensbehoeften. Het gaat ook om verbinding en ontmoeting.  Onopvallend sluimert er immers ook veel verborgen eenzaamheid. Er zijn te veel mensen-  – van alle leeftijden en in alle wijken – die nu uitsluitend op zichzelf aangewezen zijn. Ze redden zich wel, maar ontberen sociaal contact. Achter de voordeur zitten deze mensen in eenzaamheid. Daar liggen volgens ons kansen. Voor ons als gemeente, als gemeenschap. Daar kunnen we het verschil maken. Dat gaat niet meteen over geld, maar over initiatief nemen: oog hebben voor de behoefte aan contact. Als we een gemeenschap kunnen realiseren die daar oog voor heeft, zijn we pas écht duurzaam in balans.